Op de website HappyHealth.nl wil drs. Oscar Helm (Helmstäter) mensen informeren en inspireren voor een betere gezondheid. Hij is afslankcoach, voedingsdeskundige, (dieet)psycholoog, auteur en sinds kort orthomoleculair voedings- en suppletie-adviseur. Zijn visie is gebaseerd op vijf elementen: ervaring, logica, oermens, wetenschap en culturen. Volgens hem is een hoge inname van vitamines geen probleem. Dit laat hij in een video op Facebook zien door 133 keer de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine C te slikken. Klopt het dat een hoge inname van vitamines niet zo’n probleem is, en hoe reageert hij op kritische vragen?

Het vitamine C-experiment

Op de Facebookpagina van HappyHealthy staat een video waarin Oscar Helm in één keer 133 keer de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) van vitamine C inneemt (10.000 mg). Dat deed hij door 20 capsules van 500 mg calcium-ascorbaat in te nemen (dit is een niet-zure vorm van vitamine C, die gebonden is aan calcium). Hiermee wil hij aantonen dat een ruime inname van vitamines geen probleem is. Hij vindt namelijk dat de media ons bang maakt doordat ze vertellen dat het gevaarlijk is wanneer we teveel vitamines binnenkrijgen. Bij een hoge inname van vitamine B6 zouden er wat bijwerkingen zijn zoals tintelende handen en voeten, maar dat zou maar zeldzaam voorkomen en door de media worden uitvergroot. Er zouden eerder problemen ontstaan door een tekort. Er zijn echter aanwijzingen dat al symptomen van neuropathie kunnen optreden wanneer dagelijks 50 mg wordt ingenomen voor een duur van minimaal zes maanden [1]. Mede daardoor is de aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) op 25 mg/dag gesteld [2] bij een ADH van 1,5 mg voor volwassenen. De NVWA is dan ook van mening dat er maximaal 21 mg vitamine B6 in een supplement mag zitten [3]. Momenteel zijn er supplementen te koop waar 100 mg vitamine B6 inzit. Ga je van vitamine B6 ook 133 keer de ADH innemen, dan kom je uit op 200 mg.

Een ander voorbeeld is suppletie met bèta-caroteen.  Er waren hoge verwachtingen dat het zou beschermen tegen longkanker, totdat studies bij rokers het tegenovergestelde lieten zien [4, 5]. Dat werd al gevonden bij een dosis van 20 mg/dag [4]. Eén studie werd daardoor zelfs voortijdig beëindigd [5]. Zo zijn er meer voorbeelden te geven. Nu zullen gezondheidsproblemen door overdosering relatief weinig voorkomen, maar het is niet nodig om die te bagatelliseren. Zowel een tekort als een teveel brengen gezondheidsrisico’s met zich mee. Volgens een rapport uit 2014 van het ‘American Association of Poison Control Centers’ (AAPCC) staan vitaminesupplementen op nummer twaalf van ‘substanties’ waarover de meeste bijwerkingen (matig tot dodelijk) werden gerapporteerd [6]. Bij kinderen (≤ 5 jaar) staan ze op nummer zes.

Het bovenstaande geeft aan dat overdosering wel degelijk gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Overigens vraag ik mij af in hoeverre de orthomoleculaire voedingsadviezen passen binnen zijn visie van de ‘Oermens’.

“Dosis sola facit venenum”

Het is natuurlijk prima om aandacht te geven aan een voldoende inname van vitamines. Voldoende komt overeen met de opgestelde aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH). In principe kan die hoeveelheid, op enkele uitzonderingen na, gehaald worden door gezond en gevarieerd te eten. Er kan soms zeker wel discussie bestaan of de opgestelde ADH’s van vitamines niet hoger zouden moeten zijn. Daar mag best weleens tegenaan geschopt worden, maar op een gegeven moment komt er een niveau van inname waarbij gezondheidsproblemen optreden. Meer is namelijk niet altijd beter. Of zoals de Zwitserse arts Paracelsus in de 16e eeuw al zei: “dosis sola facit venenum” (de dosis bepaalt of iets een vergif is). Om dat te voorkomen is er voor veel vitamines een aanvaardbare dagelijkse inname opgesteld (ADI). Ga je daar langdurig overheen, dan is het reëel dat er gezondheidsproblemen optreden. Het breed gedragen advies is dan ook om die grens niet te overschrijden. Oscar Helm besteedt daar geen aandacht aan in zijn video. Met zijn video geeft hij de kijker de indruk dat je jarenlang iedere dag zonder problemen 10.000 mg vitamine C zou kunnen slikken, maar ook dat voor andere vitamines geen serieus gevaar voor overdosering bestaat (inmiddels heeft hij de disclaimer onder zijn video aangepast).

Eén van zijn reacties op Facebook was:

De referentie waar hij naar verwijst is een review die maar één studie laat zien waarin de deelnemers 10.000 mg vitamine C per dag kregen [7]. In die placebogecontroleerde studie werd gekeken naar het effect van vitamine C bij mensen met darmkanker [8]. De deelnemers die vitamine C kregen rapporteerden inderdaad niet vaker bijwerkingen dan de deelnemers die placebo kregen (lactose). Twee deelnemers die vitamine C kregen zijn echter voortijdig gestopt omdat ze ondraaglijke maag- en darmklachten kregen. De studie was overigens opgezet om naar de effectiviteit van vitamine C te kijken en niet zozeer naar de veiligheid. De studie duurde ook geen drie jaar zoals hij elders aangeeft, maar had een mediane duur van 2,5 maanden, en varieerde van één dag tot en met 15,6 maanden. Vitamine C liet overigens geen gunstig effect op darmkanker zien [8]:

“On the basis of this and our previous randomized study, it can be concluded that high-dose vitamin C therapy is not effective against advanced malignant disease regardless of whether the patient has had any prior chemotherapy.”

Een inname tot 2.000 mg/dag lijkt over het algemeen geen problemen te geven. Dan zit je op 27 keer de ADH. Daarboven kunnen maag- en darmklachten optreden, terwijl er geen additionele gezondheidsvoordelen zijn. De EFSA schrijft daarover [2]:

“The available human data suggest that supplemental daily doses of vitamin C up to about 1 g, in addition to normal dietary intakes, are not associated with adverse gastrointestinal effects, but that acute gastrointestinal effects may occur at higher intakes (3-4 g/day). The absorption of vitamin C is saturated at high doses, and therefore intakes above 1 g/day would be associated with negligible increased uptake and tissue levels, but an increased risk of adverse gastrointestinal effects.”

In de voedingsnormen van het Nordic Council staat [9]:

“There is no evidence that high intakes (>1,000 mg/d) of vitamin C are carcinogenic or teratogenic (40). However, high intakes might cause diarrhoea and other gastrointestinal disturbances and possibly also increased oxalate formation and kidney stone formation in susceptible individuals.”

Waarom dan een experiment met 10.000 mg vitamine C voor een groot publiek? Op zijn Facebook-pagina heb ik een reactie op zijn video gegeven en enkele vragen gesteld. Helaas heeft hij daar niet op gereageerd. In plaats daarvan heeft hij mijn reactie om onbekende reden verwijderd (ondanks 17 Likes) en kan ik niet meer op zijn Facebookberichten reageren. Het is een onprofessionele manier om met kritiek om te gaan.

De “Afslank IQ-test”

Op de website HappyHealthy van Oscar Helm kun je een ‘Afslank IQ-test’ doen die bestaat uit twaalf korte vragen. Hij zegt daarover [10]:

“Denk je veel te weten over afvallen en gezonde voeding? Doe dan eens mijn quiz en je zult ontdekken dat er nog veel te leren is, aangezien bijna niemand de maximale score haalt.”

Vraag 7 van die test luidt:

“Wat is over het algemeen het effect van het eten van light en vetarme producten op het afslankproces?”

De antwoordmogelijkheden zijn:

A) Het versnelt het afslankproces

B) Het vertraagt het afslankproces

C) Het heeft weinig invloed op het afslankproces

Volgens Oscar is B het juiste antwoord: “Het vertraagt het afslankproces” [11]. In de video ligt hij dat toe. Hij zegt dat er aanwijzingen zijn dat kunstmatige zoetstoffen tot meer aankomen leiden doordat ze de insuline-afgifte stimuleren. Meer insuline zou tot meer vetopslag leiden (je zou daarom in het algemeen van suiker vet worden en niet van vet, aldus Oscar Helm aan het einde van de video). Waar dat extra vet vandaan zou moeten komen blijft onbesproken. Er zijn echter verschillende meta-analyses verschenen waarin gekeken is naar het effect van kunstmatige zoetstoffen op het lichaamsgewicht en de energie-inname. Telkens blijkt dat wanneer je suiker door kunstmatige zoetstoffen vervangt er gewichtsverlies optreedt en de energie-inname daalt. Dat zou betekenen dat antwoord A goed is. Onder zijn Facebookbericht heb ik dat aangegeven en gevraagd wat hij daarvan vindt. Helaas heeft hij die reactie om onbekende reden verwijderd.

Referenties

  1. Ghavanini AA, Kimpinski K. Revisiting the evidence for neuropathy caused by pyridoxine deficiency and excess. J Clin Neuromuscul Dis. 2014 Sep;16(1):25-31.
  2. EFSA. Tolerable upper intake levels for vitamins and minerals. Scientific Committee on Food Scientific Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies, 2006.
  3. NVWA.nl/documenten/risicobeoordeling/voedselveiligheid/archief/2016m/aanbiedingsbrief-bij-advies-buro-nvwa-over-vitamine-b6-uit-voedingssupplementen Geraadpleegd: 5 mei 2017 (gebroken link)
  4. Alpha-Tocopherol, Beta Carotene Cancer Prevention Study Group. The effect of vitamin E and beta carotene on the incidence of lung cancer and other cancers in male smokers. N Engl J Med. 1994 Apr 14;330(15):1029-35.
  5. Omenn GS, Goodman GE, Thornquist MD, Balmes J, Cullen MR, Glass A, Keogh JP, Meyskens FL, Valanis B, Williams JH, Barnhart S, Hammar S. Effects of a combination of beta carotene and vitamin A on lung cancer and cardiovascular disease. N Engl J Med. 1996 May 2;334(18):1150-5.
  6. James B. Mowry, Daniel A. Spyker, Daniel E. Brooks, Naya McMillan, and Jay L. Schauben. 2014 Annual Report of the American Association of Poison Control Centers’ National Poison Data System (NPDS): 32nd Annual Report.
  7. Bendich A, Langseth L. The health effects of vitamin C supplementation: a review. J Am Coll Nutr. 1995 Apr;14(2):124-36.
  8. Moertel CG, Fleming TR, Creagan ET, Rubin J, O’Connell MJ, Ames MM. High-dose vitamin C versus placebo in the treatment of patients with advanced cancer who have had no prior chemotherapy. A randomized double-blind comparison. N Engl J Med. 1985 Jan 17;312(3):137-41.
  9. Nordic Nutrition Recommendations 2012 Integrating nutrition and  physical activity 5th edition.
  10. Happyhealthy.nl/begin-hier/ Geraadpleegd: 5 mei 2017
  11. Happyhealthy.nl/quiz-antwoorden/ Geraadpleegd: 5 mei 2017